Bitlis Kalesindeki Sikkeler

Osmanlı döneminde yüzlerce darphanenin olduğu bilinmekte ancak Bitlis ve hatta Hizan’da da darphanelerin bulunduğunu pek bilenin olduğu söylenemez.

Baran Zeydanlıoğlu

Tarihte bozuk para olarak bilinen mangır basımının Edirne, Bursa , Amasya, Ayasuluk, Ankara, Bolu, Tire, Kastamonu, Karahisar, Harput Mardin, Halep, Serez, Van, Trablus, Trablusgarp, Tunus, Mısır’ın yanında Bitlis ve Hizan gibi çeşitli darphanelerde de gerçekleştirilmiş olduğu bilinmektedir.

Mangır en son ll. Abdülhamid döneminde basılmış olup yine o devirde çıkarılan 1879 kararnamesiyle tedavülden kalkmış.

Bitlis’teki darphanenin stratejik konumu ve kapasitesi açısından büyük önem teşkil ettiği aşikar, öyle ki kaledeki kazılarda sadece Kürd Beylikleri, İlhanlılar veya Karakoyunlular dönemine ait sikkeler bulunmamış, Roma, Bizans ve Safevi dönemleri de dahil, çeşitli dönemlerde Bitlis’te hüküm sürmüş egemenlere ait seramikler, boncuklar, lüle taşları ve sikkeler de bulunmuşlardır.

Bu konuda halen Bitlis Kalesi’nde kazı çalışmalarını yürüten Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarih ve Sanat Bölümü ekibi çalışmalarının en az 15 – 20 yıl daha süreceğini belirtmekte. Peki kazılarda ortaya çıkarılan eserler, eşyalar ve sikkeler neredeler? Bitlis merkezde bulunan sikkeler ve diğer değerli eserler, gerçek menşei ve ait oldukları dönem/hükümdarın adları zikr edilerek mi kaydediliyorlar?

Bitlis halkı bu konuyla ilgili ne kadar bilgilendirilmekte diye sormamak da elde değil..

Bitlis gibi kadim bir şehrin açıkhava müzesi olarak korunması gerekirken kendi tarihi ile ilgili bir müzesinin dahi olmaması içler acısıdır. Bitlislilerin, 19. yüzyıla kadar Bitlis’te para basıldığını ve üstelik bu basılan paralarda Bitlis ibarelerinin olduğunu, uluslararası müzayedelerde veya internetteki değerli taş ve para kolleksiyoncularının rağbet ettiği sitelerde denk gelerek öğrenmeleri trajiktir.

Şu an da dahi onlarca tarihi sikke sunumu ve satışı yapan uluslararası sitelerde, Bitlis sikkelerini görmek ve satın almak mümkün.

Bunlardan III. Ahmed dönemi 1703 – 1730 yılları arasında Bitlis’te basılmış, bronz ’Bitlis ’ damgalı ve ‘Kurdistan’ menşeli bozuk para/sikke mangırı sizlerle paylaşıyorum.

Bitlisname.com kaynak gösterilmeden yayımlanamaz.