Bitlis hükümdarı Emir Şeref Han’ın öldürülmesi

Emir Şeref Han, Kürdlerin Tarihi adlı eser Şerefname’yi 1597’de yazan Şerefxane Bedlis-i’nin dedesidir.

Kanuni Sultan Süleyman hükümdarlığındaki Osmanlı Ordusu, o zaman Azerbeycan Umumi Valisi olan Ulama (Han) Paşa komutasında 1532 yılında, Emir Şeref Han’ın hükümdarlığında olan Bitlis Kürd Beyliği’ni ele geçirmek için saldırmış ancak başaramamıştır. Şehri kuşatan Ulama Paşa, Rojkan Kürd Beyliği’nin üstün direnişiyle karşılaşınca, arkasında çok sayı da ölü bırakıp geri çekilir. Ancak çeşitli entrikalarla sarayın desteğini kazanarak 1534’de tekrar saldırır.

Ulama Paşa aslen Teke mıntıkası Türkmenlerinden olup önce Şahkulu İsyanı’nda Osmanlı’ya karşı yer almış, yenilgiyle Safeviler’in tarafına geçip Şah İsmail’e sığınmış ve onun kızı ile evlenerek, o dönem Van’a hükmeden Safevilerin naibliğine atanmıştır. Daha sonraki yıllarda Safevi Şahı Tahmasb ile ters düşen Ulama Paşa tekrar saf değiştirip, Osmanlı’ya sığınarak Sultan Süleyman’ın affını dilemiş ve Osmanlı için görev talep etmiştir. Hem Safeviler hemde Emir Şeref Han şahsında Kürdlere karşı Sultan Süleyman’ın sarayına bilgi ve istihbarat vererek, Emir Şeref Han’ın yerine kendisini Beylerbeyi olarak atatmıştır. Emir Şeref Han’ın Ulama Paşa ve ailesine zamanında yardım etmiş olmasına rağmen, Osmanlı’nın da onayını ve askeri gücünü kendi komutasında arkasına alan Ulema Paşa, 1534 yılında (bazı kaynaklarda 1533 diye geçer) Bitlis Rojki Kürdlerine saldırarak Emir Şeref Han’ı Tatik’te öldürmüştür. Bu yenilgiden sonra Bitlis Kürd Beyliği Osmanlı idaresine bir süreliğine geçmiş ve Rojkanlar da İran/Safeviler’e sığınmışlardır. Şerefname’nin yazarı Şerefxane Bedlis-i de İran’da dünyaya gelmiştir.

Rivayete göre Emir Şeref Han’ı öldüren Ulama Paşa, Han’ın kafasını da kesmiştir.

Pargalı İbrahim Paşa gravürü (1648) 

Pargalı İbrahim Paşa’nın Bitlis beyliğine karşı yapılan saldırıda entrika ve rolünün olduğu bilinmekte. Pargalı İbrahim Paşa, daha sonra Kanuni Sultan Süleyman tarafından yatağında boğdurularak öldürülmüştür. Figani’nin Pargalı için söylediği bu sözler meşhurdur; “Dünyaya iki İbrahim geldi; Biri putları yıktı diğeri putları dikti” Pargalı İbrahim heykellere olan düşkünlüğüyle bilinir…

Baran Zeydanlıoğlu – 16 Mart 2018

Bitlisname.com kaynak gösterilmeden yayınlanamaz