
İtalya’da yazılan 1829 tarihli Bitlis Sultanı ve Köle Kız adlı eser
- 21 Ocak 2022
- 11
Özellikle 1600 – 1800 yılları arasında, Şark’a ait masallardan ve o diyarda vuku bulmuş hadiselerden esinlenerek yarı kurgu – yarı gerçek, yarı fantezi – yarı seyyah anlatımlarına dayalı olarak birçok kitap yazılmış ve tiyatro senaryosu kaleme alınmıştır. Eserlerde Şark coğrafyasındaki kişilerin, ülkelerin, isimlerin ve kültürlerin içiçe geçirilerek harmanlanmış olmaları dikkat çekmektedir. Bu tür eserlerden bir tanesi de şimdiye kadar hiç bilinmeyen ve 1829 yılında İtalyanca kaleme alınmış olan ‘Bitlis Sultanı ve Köle Kız’ adlı bale gösterisidir.
Baran Zeydanlıoğlu
Kadim Bitlis’in ve Kürdlerin tarihine dair batılı arşivlerde yaptığım araştırmalarda, varlığı bilinmeyen veyahut derlemesi ve çevirisi yapılmamış, irili ufaklı birçok güzide kaynak ile karşılaşmaktayım. Bu kaynakları ya bir makale ile ya da o eserin tamamını derleyip çevirerek meraklıları ile buluşturuyor ve okuyucuların bilgisine sunuyorum. Tarihin tozlu raflarında unutulmuş olan başka müstesna bir çalışmayı ilk defa gün yüzüne çıkartarak yine siz kıymetli okuyucular ile paylaşıyorum.

Roma Ulusal Merkez Kütüphanesi’nde bulunan bu eser, ‘Elisa ve Claudio’ adlı bir müzikal oyun senaryo kitabının ikinci bölümünde ‘Il Sultano e La Schiava’ adı ile yer almaktadır. İtalya’nın Cenova (Genova) şehrinde 1829 yılında İtalyanca olarak basılmış olan bu çalışma hakkında, künyesinde yazılı ‘Baletto serio-comico, tre atti’ ek bilgi ile oyunun 3 bölümden (perde) oluştuğunu öğreniyoruz. 14 kişilik bir oyuncu kadrosu olan senaryonun içerik anlatımının sonunda, ‘La scena è finta in Betlis, Capitale del Curdistan’ dipnotu da mevcut, ki bu ibare ile de oyunun konusunun ‘Kürdistan’ın başkenti Bitlis’te geçtiği belirtilerek, Kürd beyliklerine tarihte başkentlik yapmış olan kadim Bitlis şehrinden bahsedilmektedir.
Oyunun detaylarının geçtiği bölümdeki ‘Medina’ ibaresinin Arapçada şehir anlamına gelen medine kelimesi olarak mı, yoksa çarşı/pazar/şehir karlşılığında mı kullanıldığı pek anlaşılamamıştır. Ancak ana temanın içeriğine ve anlatımına sadık kalınılması açısından tanımlamaları oldukları gibi derleyip çevirdiğimi belirtmek isterim.

Özel bir sanat cemiyeti tarafından müzikseverlere takdim edildiği ayrıca belirtilen bu bale gösterisinin konusuna gelince.
Oyuncular
Bitlis Sultanı
Zora: Köle Kız
Tamas: Vezir
Zulma: Sarayın yaşlı bekçisi
Nadir: Madenalı Türk
Mustafa: Sarayın kunduracısı
Erkek ve Kadın Köleler
Harem ağası
Bostancı
Sapancı
Rakkas
Odalık (Nikahsız cariye)
Okçu
Muhafız
Bitlis sultanı Medina’da gezerken Aldina adlı güzel mi güzel bir kızla karşılaşır ve ona aşık olur. Aldina’yı alır ve kendisinin en gözdesi yapar. Ancak düşmanları olan Arapların ani ve acımasız bir saldırısı sonucu Sultan’ın ordusu şaşkına döner ve bu esnada Aldina düşmanın eline düşer. Sultan ızdırabından kahrolur. Aldina ise acıdan yaşamını yitirir. Ancak Aldina ardında Zora adlı bir kız çocuğu bırakır. Yıllar geçer. Zora köle tacirleri arasında Bağdat’da alınır satılır ve bu tacirler daha sonra onu Bitlisli bir tüccara satarlar. Bitlisli bu tüccar da Zora’yı alıp efendisi olan Bitlis Sultanı’na götürür. Sultan yüksek bir fiyata Zora’yı o tüccardan satın alır. Zira Zora’nın güzelliği karşısında ve onun Aldina’ya olan benzerliğinden ötürü Bitlis Sultanı şaşkına dönmüştür. Sultan Zora’yı eşi yapmak istemektedir. Zora da köle tacirlerinin elinden kurtulduğundan dolayı müteşekkirdir ve gelişmelere boyun eğmek zorundadır. Fakat Zora’nın gönlü sevdiği olan Nadir’dedir. Zora’nın Bitlis’te olduğunu haber alan Nadir, onun nerede olduğunu bulmak için Bitlis’e gelir. Nadir şehre gelir gelmez daha önceden tanıdığı ve sarayın da kunduracısı olan eski dostu Mustafa’nın yanına gider. Mustafa’nın sayesinde Zora’ya tekrardan ulaşır Nadir. Sultan durumdan şüphelenmiştir ve öfkelenmiştir. Zora şaşkındır. Mustafa’nın telaşı, sarayın yaşlı bekçisi Zulma’nın tavrı ve vuku bulan genel karışıklıklar eşliğinde gelişen olaylar mutlu son ile biter. Zora’nın Bitlis Sultanı’nın eski eşi Aldina’dan olma kızı olduğu anlaşılır ve Zora ile Nadir evlenerek muradlarına erer.
Bu eserin bir tiyatro oyunu haline getirilip, uygun kostüm müzik ve dekorasyon eşliğinde birgün Bitlis’te sahne alması temennisiyle.
Baran Zeydanlıoğlu – 30 Temmuz 2021
Bitlisname kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.

Ybfmjk
levaquin tablet levofloxacin price
DavidSem
https://drugsoverthecounter.com/# anthem over the counter catalogue
gate io
Your article helped me a lot, thanks for the information. I also like your blog theme, can you tell me how you did it?
zoritoler imol
Regards for helping out, great info .
bitcoin almak istiyorum
Very nice post. I just stumbled upon your blog and wanted to say that I’ve really enjoyed browsing your blog posts. In any case I’ll be subscribing to your feed and I hope you write again soon!
graliontorile
This is the right blog for anyone who wants to find out about this topic. You realize so much its almost hard to argue with you (not that I actually would want…HaHa). You definitely put a new spin on a topic thats been written about for years. Great stuff, just great!
Открыть счет на binance
Can you be more specific about the content of your article? After reading it, I still have some doubts. Hope you can help me. https://www.binance.com/ru/register?ref=PORL8W0Z
gralion torile
You have mentioned very interesting points! ps decent site. “Every man over forty is a scoundrel.” by George Bernard Shaw.
zoritoler imol
Howdy I am so glad I found your site, I really found you by accident, while I was searching on Bing for something else, Anyhow I am here now and would just like to say thanks a lot for a remarkable post and a all round thrilling blog (I also love the theme/design), I don’t have time to look over it all at the minute but I have saved it and also added in your RSS feeds, so when I have time I will be back to read a lot more, Please do keep up the superb job.
JimmyZef
prednisone 10mg prices: http://prednisone1st.store/# prednisone 1 mg for sale
gralion torile
Its such as you learn my thoughts! You seem to know so much approximately this, like you wrote the book in it or something. I believe that you just can do with a few to pressure the message house a bit, but instead of that, this is excellent blog. A great read. I will definitely be back.