Sultan Selahaddin’e İmparator Barbarossa’dan gelen mektup ve Selahaddin’in cevabı

Eyyubi Devleti Sultanı Selahaddin (El-Melik-un Nasır Salâhuddin Yusuf bin Eyyub Şadul Kurdî) hakkında yazılmış birçok kitap ve yazı mevcuttur. Bunların yanında bir de ona gönderilen mektuplar ve onun da bu mektuplara yazdığı cevapları içeren yazışmalar bulunmaktadır. Bu yazışma ve mektuplardan bazıları da Almanya Berlin’deki Devlet Müzesi’nde muhafaza edilmektedir.

Sultan Selahaddin ile aynı dönemde yaşamış olan I. Friedrich Barbarossa’nın Selahaddin’e gönderdiği ve Selahaddin’in de ona verdiği cevabı içeren mektuplar da aynı devlet müzesindedirler. Bu iki mektup B189331 ve B189332 kodları ile müzenin envanterinde bulunmaktadırlar.

Kutsal Roma Cermen İmparatoru unvanına sahip olan Barbarossa, 3. Haçlı Seferi’ni (Mayıs 1189) organize etmesiyle ve bu haçlı ordusunu Selahaddin’e karşı komuta etmesiyle tarihte bilinir. Birçok farklı Avrupalı topluluklardan oluşan büyük ordusu ile Selahaddin Eyyubi komutasındaki Sarazenler’e* saldırmak için Filistin’e doğru yola çıkan Barbarossa, Bizans ve Selçuklu hakimiyetindeki toprakları geçerek Mersin Silifke yakınlarına kadar gelir. Ancak ordusu daha sonrasında devam eden Barbarossa’nın kendisi, nedeni blinmeyen bir sebepten dolayı Göksu Nehri’nde boğularak hayatını kaybeder.

10 Haziran 1190 günü Ekşiler Köyü yakınlarındaki Göksu Nehri’nde boğulan Friedrich Barbarossa’nın adına, boğulduğu yere 1971 yılında Alman Büyükelçiliği tarafından bir anıt taş yaptırılmıştır. 

• 

Sultan Selahaddin ve İmparator Barbarossa arasında Latince olarak yazılmış olan bu iki mektubu, İsveç’in saygın tarih dergisi Världens Historia İsveççe olarak yayımlamıştır. Dergi, tarihte çok önemli şahsiyetler olarak bilinen Sultan Selahaddin ve I. Friedrich Barbarossa’nın künyelerine de sayfasında kısaca değinmiştir. Barbarossa için Alman, Sultan Selahaddin için de Kürd ibarelerini milliyet bölümünde belirtmiştir. Bu künyeler, 19 Ocak 2020 tarihinde Världens Historia’nın internet sitesinde paylaşılan mektuplarından sonra yer almaktadırlar. 

* Haçlılar tarafından Müslümanlara ve Hristiyan olmayanlara verilen isim.

Bu çok kıymetli iki mektubu Türkçeye çevirerek ilginize sunuyorum.

Derleyen ve Çeviren: Baran Zeydanlıoğlu – 4 Haziran 2022

İmparator Barbarossa’nın Selahaddin’e mektubu

Kutsal Roma İmparatorluğu, 1188

Kutsal Roma – Cermen İmparatoru Friedrich Barbarossa’dan, Mısır Sultan’ı Selahaddin’e

Tanrı’nın lütfuyla, Kutsal Roma İmparatorluğu’nun ebediyen yüce hükümdarı ve düşmanlarının güçlü fatihi olan I. Friedrich’in, Sarazenlerin çok ünlü hamisi Selahaddin’e yazdıklarını bildirir.

Sizi Kudüs’e dair düşündüğünüz ve planladığınız her şeyi unutmaya davet ediyorum!

Ebedi Kral’ın emriyle Yahudiye, Samiriye ve Filistin’in koruyucuları olarak yönettiğimiz Kutsal Topraklara saygısızlık ettiniz.

İmparatorluk idaresi olarak vuku bulan bu tür kibirli ve arsız davranışlara karşı müdahale etmeye mecbur bulunmaktayız. Bu nedenle ele geçirdiğiniz toprakları ve aldığınız diğer her şeyi geri vererek, işlediğiniz bu suçlardan ötürü de para cezası ödemenizi talep ediyoruz.

Haksız ve sebepsiz yere bir savaş başlatıyoruz şeklinde anlaşılmaması için – hayat veren haçın ve sahi Yusuf’un adına – belirli bir tarihe kadar da süre verilmesi hususunda karar alıyoruz. O tarihten sonrasında ise sonucu silahlar belirleyecektir.

Karar verilen o tarih, 1 Kasım 1188’den bir sene sonrası olarak belirlenmiştir.

Eski zamanlardan kalma kaynakların bize dair söylediklerinden, yani olup bitenden bihaber olmanızı, yıllar içinde sayısız ülkeyi boyunduruk altına aldığımızı ve onları egemenliğimize tabi tuttuğumuzu bilmediğinize inanmayı reddediyoruz. Bütün bunlar, kanları Roma kılıcını sıklıkla ıslatan krallar tarafından iyi bilinir ve birçok milletten oluşan birliklerimizin neler yapabildiklerini Tanrı’nın yardımıyla sen görüp yaşayacaksın. Barış zamanında bile kılıcını büyük bir hevesle kaldıran vahşi Alman, Ren Nehri’nin doğduğu topraklardaki evcilleşmemiş halklar, kaçmanın ve teslim olmanın ne olduğunu bilmeyen Tuna’nın gençleri.

Ayrıca iri yapılı uzun Bavyeralılara ve eğitimli Şvablara da sahibiz. Bunların yanında, tedbirli ve dikkatli olan Franklar, iyi kılıç kullanan Saksonyalılar, sabırsız Burgunlar, tam techizatlı Alp boyları ile ölümü ciddiye almayan Böhmler ve zevkle mızraklarını fırlatan Frizler.

Ve ilerlemiş yaşımdan dolayı senin gücsüzleştiğini sandığın, ancak halen kılıcı sallayabilen sağ kolum.

(Bilinmeyen konum, 1188)

Sultan Selahaddin’den İmparator Barbarossa’ya cevap

Büyük kral, gerçek dostuma. Almanya’nın kralı övgüye değer Friedrich’e. Hakimiyeti sonsuz olan, yüceler yüce, lütufkar, muzaffer ve ebedi olan Allah adına.

Sahi, güçlü, ulu Kral’a. İyi dostumuz olan Almanya Kralı’na;

Elçiniz olduğunu iddia eden Henry adında bir adamın bize geldiğini tarafınıza bildiririz.

Sizin tarafınızdan yazıldığını söylediği bir mektubu bize verdi. Kendisinden bu mektubu yüksek sesle okumasını talep ettik ve her bir kelimeyi duyduk. Cevabımız ise şu şekildedir.

Sizinle müttefik olan ve sizinle birlikte bana karşı bir sefer düzenlemeyi düşünen herkesi sıralamışsınız. Ancak bizler, hizmetimizde olan ve emrimize uyan herkesi yazarak sıralamaya kalksak ne yer yeter ne de zaman. Zira o kadar geniş bir kitleyi kapsamakta ki.

Hristiyanları saymaya kalksanız, Sarazenlerin onlardan çok dafa fazla olduğunu göreceksiniz. Ayrıca, Hristiyan dediğiniz insanlar ile aramızda deniz var. Fakat Sarazenlerin bizlere yardıma gelmesini engelleyecek hiçbir şey bizlerle onlar arasında bulunmamakta. 

“Eğer savaş istiyorsanız, 

sizleri Allah’ın izniyle karşılayacağız ve tüm Hristiyan topraklarını ele geçireceğiz“

Sadece Bedeviler tek başlarına düşmanlarımızı ortadan kaldırabilirler ki onlar da bizimleler. Ayrıca Türkler de düşmanlarımızı temizleyebilirler ki onlara bunu dememiz halinde hemen yapacaklardır da.

Aynı şekilde bizim emrimizle topraklarını işgal edene, zenginliklerini alana ve onları yok etmekle tehdit eden herkese karşı köylüler de yiğitçe savaşacaktır.

Üstelik bizimle birlikte olan ve topraklarını bizlere açarak düşmanlarımızı ezen bir dizi beylikler ve emirlikler de mevcuttur ki onları çağırdığımızda tereddüt etmeyeceklerdir.

Mektubunuzda tarif ettiğiniz gibi bir araya geldiğiniz taktirde, nerede olursanız olun size karşı harekete geçeceğiz ve Allah’ın gücüyle sizlerin karşınızda olacağız.

Hristiyan ordusu Mısır’da iki kez bize karşı harekete geçti. Bir kez Dimyat’ta ve bir kez de İskenderiye’de. Hristiyanların her seferinde nasıl geldiklerini ve nasıl bir sonla karşılaştıklarını biliyorsunuz.

Allah’ın izni ve gücüyle şimdi Kudüs’ü ve çevresini almış bulunuyoruz. Halen Hristiyanların elinde olan sadece üç şehir bulunmakta. Tire, Tablus ve Antakya. Ama biz o şehirleri de almayı planlamaktayız.

Savaş istiyorsanız, sizleri Allah’ın izniyle karşılayacağız ve tüm Hristiyan topraklarını ele geçireceğiz. Ancak barışın faydalarını biliyorsanız, o zaman o üç şehrin liderlerinden teslim olmalarını istemeniz yeterli olacaktır.

Şehirler teslim olursa, Kutsal Haç’ı iade edeceğiz ve ülkemizdeki tüm Hristiyan mahkumları serbest bırakacağız. Ayrıca Kutsal Kabir Kilisesi’nde birkaç rahibin olmasına izin vereceğiz. Tüm manastırları da geri iade edeceğiz ve onlara iyi bakacağız.

Yaşadığımız sürece hacıların Kudüs’ü ziyaret etmesine izin vereceğiz ve sizinle her zaman barışı sürdüreceğimize söz veriyoruz. Henry ile bize gelen mektup gerçekten bir kraldan ise bu mektup da bizim cevabımızdır.

Allah bize yol göstersin ve rehberimiz olsun ki böylece O’nun istediğini gerçekleştirebilelim. Bu mektup, yüce Allah’ın lütfuyla peygamberden sonra 584 yılında yazılmıştır. Allah, Peygamberimiz Muhammed’i ve onun ümmetini muhafaza eylesin.

Ve Allah, Sarazenlerin sultanının güvenliğini mümkün kılsın. O sultan ki sultanların sultanı, muzaffer, dünyanın ve hakikat sancağının koruyucusu, dünyanın ve yasalarının yenileyicisi, iki mukaddes yerin ve kutsal Kudüs’ün koruyucusu ve galiplerin babası olan Yusuf, Eyüb’ün oğlu.

Dipnotlar

Ertesi yıl (1189) Friedrich Barbarossa Kudüs’ü geri almak için bir haçlı seferine öncülük etti. Ancak sefer ve saldırı başarısız oldu. İmparatorun kendisi Türkiye’ye kadar ulaşabildi ve oradaki Göksu Nehri’nde boğuldu.

Friedrich Barbarossa

Doğumu: 1122

Ölümü: 1190

Milliyeti: Alman

Unvanı: Almanya Kralı ve Roma Cermen İmparatorluğu Hükümdarı

Hakkında: Kral, kızıl sakalından dolayı Barbarossa olarak adlandırıldı. Üçüncü haçlı seferini yönetti.

Selahaddin

Doğumu: 1138 

Ölümü: 1193

Milliyeti: Kürd

Unvanı: Mısır ve Suriye Sultanı

Hakkında: 13. yüzyıla kadar hüküm süren Eyyubi Devleti’ni kurdu. Haçlılar arasında en korkulan rakipti.

Kaynak

Världens Historia, 19 Ocak 2020

Derleyen ve Çeviren: Baran Zeydanlıoğlu – 4 Haziran 2022

•